خان طلا دات کام

در این پست خانطلا دات کام به توضیحی درباره آداب و رسوم گذشته ایل بهمئی در ازدواج می پردازد.

درزمان های نه چندان دور مردم بهمئی والدین، همسرفرزندانشان رامشخص ومعرفی می نمدند وچندنفرازطرف خانواده ی داماد به خواستگاری می رفتند. وبا گرفتن جواب مثبت (بله برون) رسم نشانه بندان جاری می گشت . نشانه بندان (نامزدی) عبارت است از اینکه طلا، زیورآلات ولباسی برای عروس تهیه می شد که نشانه ی تعلق دختر به داماداست

درمراسم کدخدایی اکثرا ریش سفیدان ازدوخانواده جمع، وپس ازصرف ناهار یا شام درمورد مشخص کردن شیربها و مهریه ،مشورت وتصمیم گیری می نمودند. بستگان عروس ابتدا مبلغ پول یا جنسی را مشخص، وپس از آن بزرگان طایفه ی داماد چانه زنی راشروع می کردند. بعدازمشخص شدن مهریه

(پشت قواله شامل مهرحاضر و مهرغائب) و شیربهاء بصورت مجلسی تنظیم می گشت. بدین ترتیب مراسم کدخدایی به پایان می رسید. برطبق عرف آن شب داماد درخانه ی عروس می ماند نکته ی قابل توجه اینکه عروس وداماد ازروز خواستگاری تاروز عروسی، درحالت قهر بودند وعروس مدام ازداماد درحال فرار بود، گرچه دردل هوای همدیگر را داشتند. باایجاد این پیوند خانواده ی عروس وداماد در اکثردسته بندیها وتشکلهای قبیله ای وسیاسی شریک و هم برد(هم سنگ) یکدیگربودند.

ازکدخدایی تامراسم عروسی داماد با خانواده ی عروس درارتباط بود. در کارهای خانواده ی عروس همانندچیدن غله، کوچ قبیله، ساختن خانه و... به شدت برای نشان دادن شیدایی وسرسپردگی خود کار می کرد.

مادر عروس که " خَسی " خوانده می شد تلاش می کرد بهترین قسمت غذا را درسفره جلوی داماد بگذارد واین غذا را " خَسی تپنک "می گفتند. باسپری شدن ایامی چند عروسی برگزار می گشت واز یک هفته تا چندروز بعدشادی،سازودهل کار می کرد، مردم دوباره دعوت وپس از صرف ناهاریاشام ،ملا یاروحانی محلی خطبه ی عقدرا جاری می نمود.

(برای گرفتن بله اززبان عروس پدر داماد مبلغی بعنوان " زون گشون " به عروس می داد.) درپایان عروس راکه آرایش به زیورآلات محلی ومعطر به میخک بود، و براسب(مادیان) هلهله کنان به خانه ی داماد می بردند. این مراسم را دراصطلاح محلی " دعوتی " ویا " داوتی " می گفتند.

مادر عروس تعدادی ازلوازم جهیزیه را مهیا وهمراه عروس می فرستادند که عبارتند از: (شَله،گِلیم،تاوه،تَوک،قفه، تَویزه،حور،خورجین برای ساخت نان وغیره ...) خانواده ی داماد برای عروس حجله ای می بستند که دراصطلاح به آن  " حِله " می گفتند ومعمولا تا چندروز این حجله بسته بود.

در این بین آداب ورسوم دیگری وجود داشت که عبارتند از:

بستن قند به کمر عروس:

برای سفید وشیرین بودن بخت عروس

قربانی کردن گوسفند در جلوی پای عروس هنگامی که به خانه ی داماد می رسد.

دادن قبا دایی دختر ازطرف داماد "قوای هالو" که به منظور جلب رضایت دایی انجام می پذیرفت. نقش دایی در مراسم "بله برون" بسیار اساسی است.

گذاشتن تخم مرغ ودانه ی جو زیر پای عروس وداماد که برای دور کردن چشم حسود انجام می گیرد.

 عروس برسر دختران نوجوان و جوان دست می کشید تابخت آنها گشوده شود.

 سرپاگِرونی: پدرداماد هدیه ای که اکثرا به صورت جنسی(گاویاحیوانی دیگر) به عروس می داد تا درخانه ی داماد بنشیند "پاگِشون".

پس پرده: زنان خانواده ی عروس بعدازسه روز که ازعروسی گذشت با هدایائی به دیدار عروس می آیند. خانواده ی داماد هم هدایایی به آنان می دادند.

سرکشی: بعداز گذشت چندین شبانه روز عروس به خانواده ی خود سرکشی می کند وچندروزی برای یادگیری برخی ازامورزندگی درخانه ی پدر می ماند تا اینکه ازطرف خانواده ی داماد می آمدند واو را به خانه برمی گرداندند. ازآن پس بصورت رسمی زندگی مشترک شروع میشود.واطلبونی

رسم چوب بازی: درهنگام عروسی همراه با ساز ودهل مراسمی به نام چوب بازی انجام می گرفت.

دراین بازی مردان طایفه ی عروس در یک طرف ومردان طایفه ی داماد در طرف دیگر قرار می گرفتند. به ترتیب دو نفرازدو گروه به جنگ هم می رفتند وهمراه با شادی ساز ودهل حمله ودفاع راشروع می کردند.

دیار بهمئی_تالیف دانشگاه یاسوج

#خانطلا دات کام #طوایف بهمئی #ایلات لر #داوَتی #اصالت #فرهنگ #بازماندگان_الیمائیان